قوچ، از «التفاصيل» اثري ارزنده از زنده ياد استاد«فريدون توللي»

با درود به دوستان و ياران و خوانندگان فرهيخته ي  اين وبلاگ : «آلارا » . 

چنديست دنبال كتابي ميگردم كه زنده ياد«استاد فريدون صلاحي»در صفحه ي داخلش آنرا به من «هديه نوشت»كرده بود و قبل از اويادگارنويسي ي شاعر و نقاش ارجمند زنده ياد «استاد فريدون مژده» به «استادفريدون صلاحي»شاعرونويسنده وكارگردان گرانقدرخراساني اهداء اش كرده بوده و« استادفريدون مژده» آن كتاب ذيقيمت وارزنده را ازحضرتِ زنده ياد شاعربزرگ شيرازي«استادفريدون توللي»بادستخط و امضاي بسيارعجيبش ، به يادگارگرفته بوده است، ومن«بنده خدا»(= شمس ايران) اين كتاب را به طنز(يادگارسه فريدون) ناميده بوده ام .

و امّا امشب نشانيء يك وبلاگ خوب رااز«محمّدخليلي» به طور اتفاقي پيدا كردم كه ازكتابِ مستطابِ عاليجنابْ(استادْ فريدون توللي ) به نام (التّفاصيل) مطلبي راارائه نموده است ، وچون كه كليه ي مطالب اين كتابْ عالي و خواندني است من برآن شدم

تا اين مطلبِ جالب راانتخاب و در«آلارا» به شما عزيزان هديه اش كنم :

............. ساعتي قبل از آغازچهارشنبه ي11 / 3 / 1390 ...............

...................................................................

http://badilekhaqani.blogfa.com/

التفاصیل(قوچ)

 

^{این قطعه طنزی ست بر بردباری زیانبار خلق و ناتوانی مجلس و مجلس نشینان آن روزگار. همه می دانیم که بسته شدن بعدی چنین مجلسی تا چه اندازه مایۀ شادمانی و دست افشانی مردم گردید.(فریدون توللی)}

^{...و قوچ بر وزن پوچ اندر لغت گوسپند نرینه را گویند که شیر ندهد و دنبه بجنباند و بیضه آونگ کند و چونان نوبالغان به آهنگ درشت بخروشد و سر در پی جفت نهد و در او اندر آید و پیشانی این حیوان را شاخهایی ست که چونان طریق عشق و طرّۀ گلرخانش پیچ و خم بسیار باشد.}

^{شیخ منافق الدین حمبل بن قنبر تفرشی المتخلص به میرزای شهوت فرماید:}

^{الا ای دختر چوپان مکن اندیشه سرما را}

^{بهار آمد طبیعت رنگ زد بر چهره گلها را}

^{برون از خانه شو برگیر راه باغ و صحرا را}

^{قدم بر لاله نه سرده به کوه و دشت آوا را}

^{برون کن گوسفندان را و میشان را و بزها را}

                         ^{فراز صخره ها بنشین و نی برگیر و غوغا کن}

                  ^*

^{ز قوچان بر نشیب کوهساران لکه ها افکن}

^{سگان را از پی آسیب گرگان در قفا افکن}

^{بیفشان زلف مشکین را و در دست صبا افکن}

^{به آب چشمه ساران غوطه زن از تن قبا افکن}

^{چه گویم خود چه کن بیمی مکن پاچین ز پا افکن}

                         ^{برون از چشمه شو پاکیزه شو بر سبزه لالا کن}

                    ^*

^{و تسمیۀ قوچ از "قوچان" کرده اند و آن خود ناحیتی ست از نواحی خراسان که در پرورش این حیوانش طبیعتی موزون و مساعد است. ابن طوطی در سفرنامۀ خود قوچ قوچان را ستوده و در مقام تعریف چنین فرماید که یک دنبه ازین حیوان بخریدم و تا بغدادم معاش از آن بود و بقیّت آن هنوزم در انبان است و همو فرماید که شش چیز است که جز در شش ناحیت به احسن وجه و اکمل خلقت یافت نشود و دو بیتی ذیل از اوست:}

^{عنصری ششگانه دیدم در جهان}

^{کش از آن بهتر نیابی در بهشت}

^{قوچ قوچان کرم کرمان رشت۱ رشت}

^{گرگ گرگان میش میشان خشت خشت۲}

^{و خاصیت قوچ آنکه چون با گرگش مواجهت اوفتد دم برنیاورد و دنبه حواله کند و شاخ خداداد در مقام دفاع نجنباند و بالعکس چون با میشانش به هنگام چرا نقار اوفتد برادری فراموش کند و آن شاخ که از خصم بازگرفتی بر شکم ایشان زند. و در مجاز مجلسیان بعضی از بلاد مشرق زمین را نیز قوچ گویند؛ چه اینان نیز چونان آن حیوان تسلیم بیگانگان شوند و سرنیزۀ بیداد بر ملت بی دفاع کشند؛ چنانکه شاعر فرماید:}

^{این آغل است مجلس شورا نیست}

^{مجلس مکان مردم رسوا نیست}

^{قوچند این گروه وکیلان قوچ}

^{در طبع قوچ حمله به اعدا نیست}

^{گرگان ز شاخ قوچ کجا ترسند؟}

^{این شاخ جز برای احبّا نیست}

^{قانون مجلسی که چنین باشد}

^{جز تیغ تیز و خنجر برّا نیست}

^{در مجلسی که رخنه کند اشراف}

^{بر توده جز نهیب بلایا نیست}

^{در مجلسی که خصم وطن باشد}

^{جز حرف مفت و گفتۀ بیجا نیست}

^{بیجاست چشم یاری و همراهی}

^{از مجلسی که بخرد و دانا نیست}

^{بی حاصل است حاصل آن مجلس}

^{کش عقل پیر و همت برنا نیست}

^{این خود نه مجلس است خرابات است}

^{جز خون مردمش می و صهبا نیست}

^{افتاده جمله مجلسیان مدهوش}

^{یک تن به جمع قائم و برپا نیست}

^{این بسته چشم و آن شده نابینا}

^{نام و نشان ز مردم بینا نیست}

^{عجز است و ناتوانی و بیحالی}

^{یک تن درین میانه توانا نیست}

^{آلوده دامنند و تهی مغزند}

^{در این قبیله پاک و مصفا نیست}

^{مجلس چه خوانی اش که چنین مجلس}

^{جز ننگ ما و سخرۀ دنیا نیست}

^{بازار حیلت است و درین بازار}

^{کس جز متاع حیله فروشا نیست}

^{ای توده چشم برکن ازین مجلس}

^{این سمّ قاتل است مداوا نیست}

^{برخیز و شکوه بس کن و سر بردار}

^{جای درنگ و ناله و غوغا نیست}

^{هنگام انقلاب و مجازات است}

^{گاه گذشت و رحم و مدارا نیست...}

^{پی نوشت:}

۱- شیرازیان خاکروبه را رشت گویند.

۲-خشت نام یکی از مناطق گرمسیری فارس است که خرمایی معروف دارد.

نوشته شده در چهارشنبه هجدهم اسفند 1389ساعت 17:25 توسط محمد خلیلی| 7 نظر